راجر فدرر اسطوره سوئیسی دنیای تنیس و یکی از بزرگترین ورزشکاران تاریخ جمعه گذشته بعد از ۲۴ سال افتخارآفرینی در میادین مختلف بازنشسته شد.
در مطلب زیر بطور مختصر زندگی حرفهای این ابرستاره تنیس را مرور می‌کنیم.
تنیسفا – راجر فدرر در هشتم ماه اوت سال ۱۹۸۱ از پدری سوئیسی و مادری اهل آفریقای جنوبی به دنیا آمد. او حدود ۴ سال داشت که بوریس بکر در رقابتهای ویمبلدون ۱۹۸۵ برای اولین بار جام قهرمانی را بالای سر برد و از همان زمان بود که فدرر علاقه‌‌اش به تنیس را با تماشای بی‌وقفه مسابقات مختلف در تلویزیون نشان داد.
استعداد و نبوغ شگرف فدرر از سنین کم مورد توجه مربیانش قرار گرفت. او در ۱۰ سالگی تحت نظر آدولف کاکوفکسی یادگیری تنیس را در باشگاه تنیس «اولد بویز» آغاز کرد. کاکوفسکی در توصیف استعداد راجر کوچک می‌گوید: «او انگار با راکت در دستش متولد شده بود. ما خیلی زود متوجه استعداد فوق‌العاده راجر شدیم و به صورت خصوصی با او کار می‌کردیم. راجر بسیار سریع یاد می‌گرفت؛ وقتی یک چیز جدید می‌گفتیم خیلی سریع در سومین یا چهارمین تلاش آن را انجام می‌داد. برای بقیه گروه هفته‌ها زمان می‌برد تا همان موارد را یاد بگیرند.»
رویای تبدیل شدن به بهترین بازیکن جهان از همان ابتدا در سر راجر کوچک بود اما کسی این موضوع را جدی نمی‌گرفت. کاکوفسکی در این باره می‌گوید: «من فکر می‌کردم در حالت ایده‌آل او به بهترین بازیکن سوئیس یا اروپا تبدیل شود، نه بهترین بازیکن جهان. اما راجر این رویا را در سر می‌پروراند و برایش تلاش می‌کرد.»
فدرر تا سن ۱۲ سالگی در کنار تنیس ورزش‌هایی نظیر فوتبال، بسکتبال و بدمینتون را هم دنبال می‌کرد اما بعد تصمیم گرفت تا تمام تمرکز خود را روی تنیس بگذارد. او در ۱۴ سالگی قهرمان مسابقات رده‌های سنی در سوئیس شد و اولین حضورش در مسابقات جوانان ITF را تجربه کرد. فدرر که از حمایت فدراسیون تنیس سوئیس نیز برخوردار بود برای دنبال کردن رویاهایش یک مانع بزرگ داشت و آن درس خواندن در کنار تنیس بود. او چندان علاقه‌ای به درس خواندن نشان نمی‌داد و رابرت پدر راجر که درباره آینده ورزشی پسرش مطمئن نبود، فرجه‌ای دو ساله برایش در نظر گرفت تا در صورت عدم موفقیت در تنیس، به ادامه تحصیل بپردازد. راجر هم که نمی‌خواست به مدرسه برگردد، از این فرصت نهایت بهره را برد و در سال ۱۹۹۸ کمی پیش از ورود به مسابقات حرفهای با قهرمانی در بخش جوانان ویمبلدون و سپس نایب‌قهرمانی اوپن آمریکا و رسیدن به صدر رده‌بندی جوانان به پدرش ثابت کرد که برای رسیدن به رویاهایش مصمم است.
سه سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۱ فدرر اولین قهرمانی خود در رده بزرگسالان را در مسابقات میلان به دست آورد، اما اولین نقطه عطف دوران حرفهای او در ویمبلدون همان سال رقم خورد؛ جایی‌که تنیس‌باز سوئیسی با پیروزی برابر الگویش پیت سمپراس توانست نامش را بر سر زبان‌ها بیندازد. اتفاقی که ظهور یک ستاره جدید را نوید می‌داد. تنها دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۳ فدرر با قهرمانی در ویمبلدون اولین گرند اسلم خود را کسب کرد و این شروع سلطه او بر دنیای تنیس طی دهه اول قرن بیست و یکم بود. او بعداً هفت مرتبه دیگر در سال‌های ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷، ۲۰۰۹، ۲۰۱۲ و ۲۰۱۷ جام خوش‌رنگ این رقابت‌ها را بالای سر برد و هم‌اکنون رکورددار قهرمانی در قدیمی‌ترین تورنمنت تنیس جهان محسوب می‌شود.
درخشش فدرر در گرند اسلم‌ها تنها به ویمبلدون محدود نشد؛ نابغه سوئیسی پنج سال متوالی در اوپن آمریکا (۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸)، شش بار در اوپن استرالیا (۲۰۰۴، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷، ۲۰۱۰، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸) به قهرمانی رسید و با فتح اوپن فرانسه در سال ۲۰۰۹ توانست کلکسیون افتخارات خود را در این مسابقات چهارگانه را تکمیل کند. فدرر مجموعاً ۲۰ عنوان گرند اسلم در کارنامه درخشان خود به ثبت رساند.
استاد سوئیسی برای ۲۳۷ هفته پیاپی مرد شماره یک تنیس جهان بود که بسیاری آن را یک رکورد دست‌نیافتنی می‌دانند. او در مجموع ۳۱۰ هفته را در جایگاه نخست تنیس مردان سپری کرد و برای سال‌ها در این زمینه نیز صاحب رکورد بود، اما اوایل سال ۲۰۲۲ رکورد او توسط نواک جوکوویچ شکسته شد. از دیگر افتخارات مهم فدرر نیز می‌توان به مدال طلای بازی‌های المپیک پکن در بخش دونفره، ۲۸ قهرمانی مسترز، قهرمانی در رقابتهای دیویس کاپ ۲۰۱۴ و شش قهرمانی در مسابقات آخر فصل (مسترز کاپ) اشاره کرد. فدرر در مجموع ۱۰۳ قهرمانی در دوران ورزشی خود کسب کرد که از این نظر در تاریخ تنیس مردان بعد از جیمی کانرز (۱۰۹) در جایگاه دوم قرار دارد.
اما نبرد فدرر با دو رقیب اصلی‌اش یعنی رافائل نادال و نواک جوکوویچ یکی دیگر از نکات قابل توجه دوران حرفهای او به حساب می‌آید. نادال و جوکوویچ به ترتیب با ۲۲ و ۲۱ گرند اسلم تنها بازیکنانی هستند که بیش از فدرر در گرند اسلم‌ها قهرمان شده‌اند و رقابت استاد سوئیسی با این دو ابرستاره دورانی طلایی را در تنیس رقم زد.
رقابت فدرر و نادال
تفاوت سبک و ویژگی‌های فردی فدرر و نادال و نبردهای تماشایی این دو در طی نزدیک به دو دهه پایه‌گذار عصری جدید در تنیس بود و رقابت «فدال» را به یکی از مهم‌ترین و خاص‌ترین رقابت‌ها در تاریخ ورزش بدل کرد. این دو افسانه دنیای تنیس از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۹ مجموعاً ۴۰ مسابقه برابر هم برگزار کردند که سهم نادال ۲۴ و فدرر ۱۶ پیروزی بوده است. اولین دیدار این دو در دور سوم مایمی سال ۲۰۰۴ زمانی که فدرر تازه مرد شماره یک جهان شده بود اتفاق افتاد و نادال که آن زمان ۱۷ ساله بود توانست حریف قدرتمنش را شکست دهد. در اولین رویارویی فدال در گرند اسلم‌ها یعنی نیمه‌نهایی اوپن فرانسه ۲۰۰۵ نیز این نادال بود که پیروز از زمین بیرون آمد. ۱۷ رقابت از ۱۹ نبرد بعدی این دو از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ در فینال مسابقات مختلف اتفاق افتاد. فینال ویمبلدون ۲۰۰۸ که بسیاری از آن به‌عنوان بهترین بازی تاریخ تنیس یاد می‌کنند نیز در همین دوران رقم خورد. فدرر و نادال پس از آن دیدار، دو بار دیگر در فینال گرند اسلم‌ها – اوپن فرانسه ۲۰۱۱ و اوپن استرالیا ۲۰۱۷ – برابر هم قرار گرفتند که اولی با برتری نادال و دومی با پیروزی فدرر همراه بود. جالب آنکه بعد از ۱۵ سال جدال در میادین مختلف، دو دیدار آخر فدال در قلمروی یک‌دیگر یعنی در اوپن فرانسه و ویمبلدون رخ داد؛ در نیمه‌نهایی اوپن فرانسه ۲۰۱۹ نادال به برتری رسید و دو هفته بعد در نیمه‌نهایی ویمبلدون این فدرر بود که حریف اسپانیایی‌اش را شکست داد.
رقابت فدرر و جوکوویچ
اگرچه دیدارهای فدرر و نادال به «ال‌کلاسیکوی تنیس» معروف شد اما نبردهای فدرر و جوکوویچ نیز دست کمی از جدال فدال نداشت و همواره ویژه، جذاب و مهم بود. فدرر حتی بیش از نادال با جوکوویچ در میادین مختلف روبهرو شد. به رغم برتری فدرر در سال‌های اول رقابتش با جوکوویچ، این بازیکن صرب در سال‌های اخیر فاصله را جبران کرد تا نبردهای مستقیم این دو در نهایت با حساب ۲۷-۲۳ به سود نوله به پایان برسد. فدرر و جوکوویچ ۱۷ مرتبه در مسابقات گرند اسلم (۴ مرتبه در فینال)، ۲۰ مرتبه در مسابقات مسترز (۸ مرتبه در فینال) و ۶ مرتبه در مسابقات پایان فصل (دو مرتبه در فینال) با یک‌دیگر روبهرو شدند که گویای اهمیت و سطح بالای رقابت بین این دو است.
یکی از پیروزی‌های مهم فدرر مقابل جوکوویچ، برد او در نیمه‌نهایی مسابقات رولان گاروس ۲۰۱۱ بود. جوکوویچ که فصلی درخشان را سپری می‌کرد، با ۴۱ پیروزی متوالی پا به نیمه‌نهایی رولان گاروس گذاشت اما فدرر با نمایشی خیره‌کننده صربیناتور را متوقف کرد تا یکی از معدود شکست‌های او در سال ۲۰۱۱ را رقم بزند. جوکوویچ نیز درعوض تعدادی از مهم‌ترین شکست‌های دوران حرفهای فدرر را به او تحمیل کرده است. از جمله سه فینال ویمبلدون در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ که خاطره تلخ آخری احتمالاً تا آخر عمر با استاد سوئیسی باقی خواهد ماند. در آخرین دیدار این دو بازیکن که به نیمه‌نهایی اوپن استرالیا ۲۰۲۰ برمی‌گردد نیز جوکوویچ در سه ست پیاپی رقیب دیرینش را کنار زد.
در کنار تمامی افتخارات و رکوردها، فدرر به دلیل کاریزما و محبوبیت بالایش و نقشی که ارتقای جایگاه تنیس و تبدیل آن به یکی از ورزش‌های پرطرفدار در سطح جهان ایفا کرد از سوی بسیاری به‌عنوان بزرگترین بازیکن تاریخ این رشته شناخته می‌شود. فدرر از معدود بازیکنان تنیس بود که از ورزش خود فراتر رفت و توانست نام خود را در کنار اسطوره‌های فراورزشی و بی‌مانندی چون مایکل جردن، محمد علی و پله برای همیشه در تاریخ ورزش جاودان کند.
