ماریا شاراپووا؛ ظهور و افول یک ستاره

سال ۲۰۰۴ اتفاقی تاریخی در فینال مسابقات ویمبلدون رقم خورد؛ دختر ۱۷ ساله‌ ‌و‌ خوش‌‌ قدوقامتی که در طول مسابقات همه را مجذوب خود کرده بود در بازی فینال شگفتی را تکمیل کرد و با شکست سرینا ویلیامز مدافع عنوان قهرمانی جام قهرمانی را بالای سر برد. ستاره‌‌ای که خیلی زود نامش بر سر زبان‌ها افتاد و به یکی از چهره‌های محبوب و تأثیرگذار ورزش جهان تبدیل شد.

تنیسفا – ماریا شاراپووا سال ۱۹۸۷ در شهر نیاگان واقع در شمال‌غرب روسیه در خانواده‌ای نسبتاً فقیر به‌دنیا آمد.‌ خانواده شاراپووا وقتی او سه سال داشت به شهر سوچی نقل مکان کردند و ماریای کوچک در ۴ سالگی برای اولین بار با توپ و راکت تنیس آشنا شد. ماریا اولین راکت خود را از دوست پدرش الکساندر کافلنیکف هدیه گرفت که پسر او، یوگنی بعدها نفر اول جهان و قهرمان دو دوره مسابقات گرند اسلم شد. اتفاق سرنوشت‌ساز اما در سال ۱۹۹۳ رخ داد؛ ماریا برای شرکت در دوره‌‌ای آموزشی به مسکو رفت و در آنجا با مارتینا ناوراتیلووا قهرمان افسانه‌ای آشنا شد. ناوراتیلووا با دیدن استعداد ماریا، به پدرش یوری توصیه کرد که او را برای آموزش حرفه‌ای تنیس به آمریکا و آکادمی نیک بولتیری بفرستد. به‌رغم دشواری‌های مالی، یوری به زحمت مبلغی معادل ۷۰۰ دلار از دوستان و آشناهایش قرض گرفت و این‌گونه بود که ماریای ۷ ساله و پدرش در جست‌وجوی رویای آمریکایی راهی سرزمین فرصت‌ها شدند. اگرچه سال‌های نخست زندگی در آمریکا با سختی‌های زیادی برای یوری و دخترش همراه بود اما زحمات آن‌ها زودتر از آنچه تصور می‌کردند به ثمر نشست و با قهرمانی ماریا در ویمبلدون، مسیر زندگی این خانواده مهاجر برای همیشه تغییر کرد. «ماریا شاراپووا» به‌سرعت به برندی پرسود در دنیای ورزش بدل گردید و این دختر زیبارو و سخت‌کوش که حالا طرفداران زیادی نیز پیدا کرده بود توانست پا جا پای بزرگان تنیس بگذارد تا نامش در تاریخ ورزش جهان جاودانه شود.

قهرمانی شاراپووا در مسابقات ویمبلدون ۲۰۰۴/EPA ©

شاراپووا پس از فتح ویمبلدون در ۱۷ سالگی، در چهار گرند اسلم دیگر هم قهرمان شد، به جایگاه اول رده‌بندی جهانی رسید و به‌همراه تیم ملی روسیه مسابقات ملی فدکاپ را فتح کرد. او در المپیک لندن هم مدال نقره را به گردن آویخت تا تقریباً به تمامی عناوین مهم در تنیس دست پیدا کند. اگرچه مصدومیت‌های گاه‌وبیگاه خصوصاً از ناحیه شانه عملکرد او را دچار فرازو‌نشیب کرد، اما «ماشا» کماکان در تمامی مسابقات مهم به عنوان مدعی قهرمانی حاضر می‌شد. در سال ۲۰۱۶ اما تلخ‌ترین اتفاق اتفاق زندگی او رقم خورد؛ اندکی پس از رقابت‌های آزاد استرالیا ماریا طی یک کنفرانس مطبوعاتی به‌طور ناگهانی از مثبت شدن آزمایش دوپینگش خبر داد و جهان ورزش را شوکه کرد. با این حال او مدعی شد که تعمدی در کار نبوده و به‌دلیل سابقه بیماری دیابت و به‌ توصیه پزشک خود به مدت ۱۰ سال از ماده‌ای به نام ملدونیوم استفاده می‌کرده است. دارویی که از ابتدای سال ۲۰۱۶ در لیست داروهای غیرمجاز قرار گرفته بود. فدراسیون جهانی تنیس ستاره روس را ۲ سال از حضور در مسابقات محروم کرد و پس از فرجام‌خواهی، محرومیت او به ۱۵ ماه کاهش یافت. شاراپووا که نمی‌خواست پرونده ورزشی‌اش با این رسوایی به پایان برسد، با انگیزه‌ای مضاعف و تنها برای یک هدف پس از نزدیک به یک سال و نیم به مسابقات بازگشت؛ این‌که خودش را به همه ثابت کند، به هم‌بازی‌هایش که حالا دیگر خیلی‌هایشان علیه او موضع گرفته بودند و او را «متقلب» می‌دانستند. شاراپووا برگشت اما هر چه کوشید نتوانست به دوران اوج بازگردد و موفقیت‌های گذاشته‌اش را تکرار کند. مصدومیت کهنه شانه هم دوباره به سراغش آمد تا او هر چه بیشتر افت کند و به خط پایان نزدیک شود. شکست زودهنگام در آزاد استرالیای امسال اما بیش از پیش امیدهای او برای بازگشت به اوج را نقش بر آب کرد و موجب شد تا جدی‌تر به تصمیم تلخی که همان بازنشستگی بود، فکر کند. به‌گفته خودش مرگ دل‌خراش کوبی برایانت اسطوره بسکتبال آمریکا که از دوستان نزدیکش بود نیز حجت را بر او تمام کرد تا این تنیس‌باز سرشناس سرانجام در ۳۲ سالگی رسماً اعلام بازنشستگی کند.

شاراپووا تنها یک چهره زیبا نبود که به لطف جذابیت‌های ظاهری‌اش به شهرت می‌رسد، او به اذعان رقبایش یکی از سرسخت‌ترین و جنگنده‌ترین قهرمانان تنیس بود که با پشتکار زیاد به این جایگاه دست یافت. نیک بولتیری مربی صاحب‌نام تنیس مهم‌ترین سلاح شاراپووا را “ذهن قوی” او می‌دانست و بسیاری از این نظر او را با رافائل نادال مقایسه می‌کنند.

شاراپووا و برند شخصی‌اش با نام «شوگرپووا»/mariasharapova.com 

این ابرستاره روس البته در خارج زمین هم به موفقیت‌های چشم‌گیری دست پیدا کرد. او از طریق قراردهای تجاری با شرکت‌هایی چون نایکی، پورشه، اِیویان و … ثروت زیادی کسب کرد و ۱۱ سال پیاپی از سوی مجله فوربز به‌عنوان پردرآمدترین ورزشکار زن جهان شناخته شد. شاراپووا در سال ۲۰۱۳ یک خط تولید آبنبات با نام «شوگرپووا» را راه‌اندازی کرد که با استقبال خوبی روبرو شد. او با مجموع درآمد ۳۲۵ میلیون دلار بعد از سرینا ویلیامز دومین ورزشکار ثروتمند تاریخ ورزش زنان به حساب می‌آید.

شرکت خودروسازی پورشه، اسپانسر ماریا شاراپووا/ pursuitist.com ©

اگرچه رسوایی دوپینگ به نقطه‌ای تاریک در کارنامه شاراپووا تبدیل شد و بر دستاوردهای او سایه انداخت، اما نام و نقش این ستاره روس در دنیای تنیس و ورزش آن‌قدر بزرگ و مهم است که هرگز فراموش نخواهد شد.