تنیسفا: در ادامه مبحث سرسختی ذهنی به‌عنوان یک عامل روان‌شناختی مهم در رقابت‌های ورزشی مخصوصاً تنیس؛ در قسمت‌های گذشته به این امر پرداختیم که سرسختی ذهنی یک ویژگی ذاتی (ژنتیکی) و قابل توسعه (آموزش‌پذیر) است که تنیسور سطوح رقابتی را قادر می‌سازد به‌طور عمومی، نسبت به حریف، از عهده بسیاری از نیازها (مسابقه، تمرین، شیوه زندگی) که ورزش برای ورزشکار ایجاد می‌کند، بهتر برآید و به‌طور خاص؛ برتری بیشتری نسبت به حریف در داشتن اعتمادبه‌نفس، تمرکز و اطمینان تحت شرایط فشار از خود نشان دهد، مانند تنیس‌بازهای بازی‌برگردان. در ادامه نیز به ویژگی‌های روان‌شناختی این افراد و نقش مهم والدین، معلمان و مربیان در شکل‌گیری تفکر سرسختانه در دوران کودکی اشاره داشتیم.
تنیس‌بازهای سرسخت از مهارت‌های ذهنی (Mental Skills) استفاده می‌کنند
همان‌طور که در مطالب گذشته عنوان شد، قسمتی از سرسختی ذهنی اکتسابی بوده و می‌توان آن را آموخت و با تمرین پرورش داد. آموزش و تمرین مهارت‌های ذهنی، یکی از راه‌های مهم جهت حفظ و ارتقای سرسختی ذهنی ویژه تنیس‌بازهای سطوح رقابتی و حرفه‌ای است. همان‌طور که برای زدن یک ضربه فورهند یا سرویس مؤثر، یادگیری تکنیک و تمرین اهمیت ویژه‌ای دارد و برای اثربخشی بیشتر تکنیک‌ها از بدن‌سازی جهت تقویت عضلات درگیر در ضربه‌ها استفاده می‌شود، از لحاظ ذهنی نیز مهارت‌هایی وجود دارد که آموختنی بوده و نیاز به تمرین می‌باشد تا مانند یک عضله تقویت گردد و در مواقع لازم مورد استفاده قرار گیرد. مهارت‌های ذهنی ابزارهای ذهنی هستند که در موقعیت‌های گوناگون تمرین و مسابقه تنیس‌بازها را یاری کرده تا با آرامش و تمرکز، تصمیم درستی گرفته و با اطمینان ضربه درست و مؤثری را به توپ وارد کنند.
زدن ضربه سرویس و یا پاسخ به آن (ریترن) در تنیس از موقعیت‌های حساس مهم مسابقه محسوب می‌شود و نیازهای روان‌شناختی آن لحظه نیازمند ابزار ذهنی است که از مدت‌ها قبل آموخته و تمرین شده است تا در آن لحظه به کمک تنیس‌باز آید. از مهارت‌های ذهنی مؤثر می‌توان به تصویرسازی ذهنی، خودگویی، خودآگاهی، آرام‌سازی عضلانی، مهارت‌های کنترل افکار، مهارت‌های کنترل هیجان، تنظیم انگیختگی، مهارت‌های تمرکز و بازیافت تمرکز و … اشاره کرد.
در مطالب بعدی به توضیح هر یک از این مهارت‌ها خواهیم پرداخت.
مجدالدین مستعان
روان‌شناس ورزشی تیم‌های ملی در آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک
مربی آمادگی ذهنی تنیس
