راجر فدرر، پادشاه قلب‌ها؛ چرا استاد سوئیسی محبوب‌ترین تنیس‌باز تاریخ است؟

تنیسفا – بی‌تردید باید مدت زیادی بگذرد تا خداحافظی راجر فدرر از تنیس را هضم کنیم. طی سه سال گذشته او بدلیل مصدومیت نتوانست مانند همیشه در میادین حضور پیدا کند اما همین که می‌دانستیم او هم‌چنان در میان بازیکنان فعال حضور دارد و برای بازگشت می‌جنگد، مایه دلگرمی تمامی علاقه‌مندان به تنیس بود. اما چه چیزی موجب شد که استاد سوئیسی تا این میزان نزد علاقه‌مندان به تنیس و حتی دوستداران ورزش‌های دیگر محبوب شود؟

همه ما می‌دانیم که استاد سوئیسی چه افتخارات پرشمار و شگفت‌انگیزی کسب کرده و معمولاً دستاوردهای او را با تعداد عناوین و افتخاراتش یعنی ۲۰ عنوان گرند اسلم، ۱۰۳ قهرمانی، ۳۱۰ هفته صدرنشینی و سلسله موفقیت‌هایش در دهه اول قرن بیست‌ویکم به یاد می‌آوریم.

طی یک دهه بعدی، جوکوویچ و نادال بیش از فدرر عناوین گرند‌ اسلم‌ها را درو کردند و رکورد‌های مهم او را نیز شکستند. اما رکوردی که احتمالاً هیچ‌گاه شکسته نخواهد شد، تعداد جوایزی است که او تحت عنوان «بازیکن محبوب هواداران» کسب کرد. فدرر برای ۱۹ سال متوالی این عنوان را به خود اختصاص داد که نشان از عشق بی‌حدوحصر هواداران به او دارد. به‌عبارت دیگر درست است که اسطوره سوئیسی در نهایت نبرد گرند اسلم‌ها را به دو رقیب قدرتمند خود باخت اما نامش را بعنوان محبوب‌ترین بازیکن تاریخ برای همیشه در تنیس جاودانه کرد. در کنار عناوین و افتخارات، این مهم‌ترین میراث ۲۴ سال حضور فدرر در رقابت‌های تنیس به حساب می‌آید.

برای درک محبوبیت فدرر کافی است لحظه ورود او به ورز‌شگاه‌‌های سرتاسر جهان را تماشا کنیم. ابهت استاد سوئیسی به حدی بود که هنگام ورودش به زمین، بزرگترین استادیوم‌‌ها به غوغاکده تبدیل می‌شدند که مو را به تن هر بیننده‌ای راست می‌کرد.

اما در توضیح چرایی محبوبیت فدرر ابتدا باید گفت که او مظهر زیبایی در تنیس بود؛ ضربات فدرر به‌قدری باظرافت و ماهرانه نواخته می‌شدند که نمی‌توانستیم حد بالاتری از زیبایی برای آن متصور شویم. با تماشای بازی او دیگر بازی سایر تنیس‌باز‌ها، حتی بزرگترین‌ نام‌های این رشته هم چندان به چشم‌‌مان نمی‌آمد. بازی متنوع و چشم‌نواز، انتخاب ضربات، تکنیک صحیح و حرکت بهینه او در زمین هر بیننده‌ای را مسحور خود می‌کرد. بی‌دلیل نبود که دیوید فاستر والاس نویسنده فقید آمریکایی در مقاله مشهور خود در روزنامه نیویورک تایمز تماشای بازی فدرر را یک «تجربه فراانسانی» توصیف کرده بود. اما این نکته را هم می‌دانیم که زیبایی در تنیس به‌تنهایی کافی نیست و باید نتیجه هم گرفت و این وجه تمایز فدرر با همتایانش بود. یعنی او در عین زیبا بازی کردن توانست به موفقیت‌های بی‌شماری نیز دست پیدا کند.

در توضیح زیبایی بازی فدرر هم باید این نکته را افزود که او هوشمندانه بازی نسل قدیم تنیس را با دوران جدید پیوند داد. در واقع باید استاد سوئیسی را پُلی بین تنیس‌بازان نسل قدیم یعنی دوران اسطوره‌هایی چون راد لیور، جان مک‌انرو، بوریس بکر، استفان ادبرگ، پیت سمپراس و … با نسل جدید دانست. فدرر زمانی تنیس را به‌صورت حرفه‌ای آغاز کرد که هنوز سبک «سرو و والی» رایج بود و در دورانی به شکوفایی رسید که این سبک تقریباً برچیده شده و بازی از انتهای زمین جایگزین آن شده بود. اما دیدیم که فدرر به‌خوبی مزایای سبک قدیمی را در بازی مدرن امروز به کار گرفت تا خود را به یک بازیکن کامل تبدیل نماید.

یکی دیگر از عوامل محبوبیت فدرر را باید در شخصیت او جست؛ رفتار فدرر چه درون و چه بیرون زمین همواره زبانزد بود و طی بیش از ۲ دهه گذشته تقریباً می‌توان گفت او هیچ‌گاه حاشیه‌‌ای ایجاد نکرد که به سرخط اخبار تبدیل شود. جان کلام درباره شخصیت فدرر را کریس اورت اسطوره آمریکایی تنیس جهان در پیام توئیتری خود به‌مناسبت خداحافظی استاد سوئیسی گفت: «فدرر مظهر یک قهرمان است؛ باوقار، متین، متواضع و محبوب همه.»

اگر به رفتار فدرر درون زمین بنگریم، می‌بینیم که او در حتی دلهره‌آورترین لحظات بازی نیز بسیار آرام و خونسرد بود. بعلاوه، عادت‌های بعضاً آزاردهنده‌ای که بسیاری از بازیکنان دارند در او وجود نداشت؛ بین امتیازات هیچ تأخیری نداشت، تمرکز حریف را برهم نمی‌زد، تماشاگران را به نفع خود تهییج نمی‌کرد و تظاهر به مصدومیت هم نمی‌‌کرد. جالب است بدانید در بیش از ۱۵۰۰ مسابقه‌ای که فدرر انجام داد او حتی یک‌بار هم به‌علت مصدومیت بازی را نیمه‌کاره رها نکرد. افزون بر این، بعد از شکست‌ها هم هیچ رفتار زننده‌ای با حریفان خود نداشت و در نشست‌های مطبوعاتی‌اش حرفی علیه رقبایش نزد.

در بیرون زمین و در روابط شخصی نیز فدرر طی این سال‌ها بی‌حاشیه بود و همگان بر خانواده‌دوست بودن او اتفاق نظر دارند.

در کنار این‌ها باید از رابطه فدرر با اصحاب رسانه نیز گفت. تسلط استاد سوئیسی به سه زبان انگلیسی، آلمانی و فرانسوی و هم‌چنین اشتیاق او برای ارائه پاسخ‌های مبسوط به پرسش‌های خبرنگاران – حتی بعد از شکست‌های سنگین – موجب شد تا ارتباط خوبی بین او و دست‌اندرکاران رسانه برقرار شود.

علاقه فدرر به امور خیریه نیز یکی دیگر از عوامل محبوبیت او به شمار می‌آید. فدرر که پدرش سوئیسی و مادرش اهل آفریقای جنوبی است در سال ۲۰۰۳ و درحالی‌که چندان هم به شهرت نرسیده بود تصمیم گرفت بنیاد خیریه خود را با تمرکز بر کمک به آموزش کودکان آفریقای جنوبی راه‌اندازی کند. او در سال‌های گذشته نیز چندین رویداد خیریه را تحت عنوان «مسابقه برای آفریقا» به‌همراه رافائل نادال، اندی ماری و افراد برجسته‌ای چون بیل گیتس ترتیب داد. از ابتدای تأسیس این بنیاد، بیش از ۷۰ میلیون دلار برای کمک به تحصیل حدود ۲ میلیون کودک آفریقایی اختصاص داده شده است.

مجموعه عوامل بالا طی این سالیان نیز فدرر را به چهره‌ای جذاب برای اسپانسرها تبدیل کرد، تا جایی‌که دارایی‌های استاد سوئیسی در سال ۲۰۲۰ از یک میلیارد دلار عبور کرد و او نخستین میلیاردر دنیای تنیس لقب گرفت. گفتنی است فدرر در ۱۴ ماه منتهی به بازنشستگی خود در هیچ مسابقه‌ رسمی حضور پیدا نکرد اما با کسب ۹۰ میلیون دلار که تمام آن از محل اسپانسرهای متعددی چون رولکس، مرسدس بنز، ویلسون، یونیکلو، آن، کردیت سوئیس و … به دست آمد موفق شد برای هفدهمین سال متوالی لقب پردرآمدترین بازیکن تنیس را به خود اختصاص دهد.