تنیسفا: در مطلب گذشته گفته شد هدف برای ما مشخص می‌کند که الآن کجا هستیم، به کجا می‌خواهیم برسیم، در چه مسیری و در چه زمانی!!! هدف چینی به‌عنوان اولین مهارت پایه ذهنی تنیس‌بازها بسیار اهمیت دارد و می‌تواند بر مؤلفه‌های روان‌شناختی چون، افکار، اعتمادبه‌نفس، انگیزه، تمرکز و … اثر گذارد و از این طریق موجب بهبود عملکرد و بالا بردن احتمال موفقیت شود؛ سپس در ادامه به 7 ویژگی هدف (قانون SMARTER) اشاره شد.
انواع اهداف ازلحاظ زمانی (کوتاه‌مدت و بلندمدت)
هر دوی اهداف کوتاه و بلندمدت برای بهبود عملکرد در طول زمان لازم هستند. اهداف بلندمدت تنیس‌بازها را هدایت کرده و جهت می‌دهند. آن‌ها تنیس‌بازها را برای آینده هدفمند و آماده می‌کنند؛ اما اهداف کوتاه‌مدت نیز بسیار اهمیت دارند، زیرا آن‌ها بازخوردی درباره پیشرفت به‌سوی هدف بلندمدت را ارائه می‌کنند. علاوه بر این، اهداف کوتاه‌مدت می‌تواند منبع انگیزه و تمرکز بازیکن در طول تمرین یا مسابقه باشد.
هدف بلندمدت: قرارگیری در رنکینگ زیر 500 جهان طی 5 سال آینده
هدف کوتاه‌مدت: قرارگیری در جدول اصلی مسابقات فیوچرز طی 6 ماه آینده
بیشتر بخوانید: هدف‌چینی مهم‌ترین مهارت ذهنی تنیس‌بازها (قسمت اول)
انواع اهداف از لحاظ ماهیت (عملکردی- نتیجه‌ای)
1- اهداف عملکردی: اهدافی است که تنیس‌باز در آن بر استانداردهای فرآیند-محور (اقدامات تکنیکی یا تاکتیکی) متمرکز می‌شود تا بهترین توانایی‌های عملکردی خود را نشان دهد. این نوع هدف تأکید بر فرآیندی دارد که نتیجه موردنظر توسط آن به دست می‌آید. یکی دیگر از مؤلفه‌های کلیدی اهداف فرآیندی این است که تنیس‌باز کنترل بیشتری بر پتانسیل موفقیت و نتایج موفقیت‌آمیز این نوع اهداف دارد؛ (مانند نقطه مشخص ضربه به توپ در سرویس- زاویه راکت در والی‌ها- افزایش تعداد رالی‌ها و نگهداری توپ، اجرای موفق نقشه‌های تاکتیکی مانند سرو و نت و …).
2- اهداف نتیجه‌ای: اهدافی است که تنیس‌باز در آن بر نتیجه نهایی (یعنی: برد یا باخت) و یا یک نوع اندازه‌گیری به‌عنوان استاندارد مقایسه‌ای بیرونی با دیگران تمرکز دارند. این نوع هدف، اغلب مورد استفاده مربیان و ورزشکاران است. بازیکنان و مربیان تنها کنترل جزئی و کم (در بهترین حالت) و یا هیچ کنترلی بر موفقیت نهایی اهداف نتیجه‌ای ندارند. (مانند: بردن بازی با یک بازیکن مشخص بر اساس فرضیات- بردن یک سِت از دو سِت بازی و …).
*تحقیقات به‌وضوح نشان می‌دهد که اهداف عملکردی بر بهبود عملکرد مؤثرتر هستند و درنهایت احتمال اهداف نتیجه‌ای را بالا می‌برد و لازمه آن است. مشکل عمده در تنظیم اهداف نتیجه‌ای، عدم کنترل بازیکنان و مربیان بر نتیجه است. ممکن است شما بهترین تنیس زندگی‌تان را بازی کنید، ولی یک مسابقه رقابتی نزدیک را از دست بدهید. اگر هدف شما پیروزی و برد باشد (نتیجه‌ای)، شما احساس ناامیدی خواهید کرد. بااین‌حال، اگر هدف شما بازی خوب و بهبود عملکردهای گذشته‌تان (عملکردی) باشد، شما حس رضایت و مثبتی در مورد مسابقه خواهید داشت و این اعتمادبه‌نفس و انگیزه شمارا برای ادامه راه بالا می‌برد تا به کسب نتیجه بهتر در آینده نزدیک‌تر شوید. این بدان معنا نیست که پیروزی مهم نیست، زیرا اهداف نتیجه‌ای می‌تواند ایجاد انگیزه نماید، اما موفقیت باید فراسوی اهداف تعریف شود نه‌فقط برای برد رقیب
پایان
*اقتباس از بخش علوم و پزشکی سایت فدراسیون جهانی تنیس (ITF)
مجدالدین مستعان
روان‌شناس ورزشی تیم‌های ملی در آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک
مربی آمادگی ذهنی تنیس
