“بالانس راکت” یکی از مواردی است که به مرور و با پیشرفت سطح بازی خود متوجه نقش آن در کیفیت ضربات میشوید. بالانس راکت در واقع بیانگر چگونگی توزیع وزن در قسمتهای مختلف راکت است. همانطور که در مطلب پیشین عنوان شد، تاثیر وزن راکت بر ضربات مختلف را بدون در نظر گرفتن نحوه توزیع آن در قسمتهای مختلف راکت نمیتوان به درستی تحلیل کرد. به طور کلی راکتهای تنیس از حیث بالانس به سه نوع «سر سنگین»، «سر سبک» و «تعادلی» تقسیم میشوند. در راکتهای «سر سنگین» تجمع وزن در نیمه بالایی راکت بیشتر بوده و در راکتهای سر سبک، جرم راکت بیشتر در نیمه پایینی آن شامل گلوگاه و دسته متمرکز است. توزیع یکنواخت وزن در امتداد طول راکت نیز دسته سوم را که «تعادلی» نامیده میشود شکل میدهد.
نکته ۱: استفاده از عبارات سر سنگین و سر سبک برای دستهبندی راکتها، لزوما به معنای آن نیست که یک نیمه راکت از نیمه دیگر آن سنگینتر و یا سبکتر است. چگونگی توزیع جرم و فاصله آن از مرکز ثقل راکت نیز در بالانس راکت موثر است.
نکته ۲: بالانس کارخانهای راکت را میتوان با اضافه کردن وزن به قسمتهای مختلف راکت به دلخواه خود تغییر داد.
جزییات مربوط به بالانس راکت معمولا بر روی بدنه راکت و با واحدهای پوینت (برابر با ۱/۸ اینچ)، سانتیمتر و یا میلیمتر درج میشود. این عدد مشخصکننده نقطهای است که اگر راکت را در محل آن (همانند شکل زیر) بر روی تکیهگاهی باریک قرار دهیم، در وضعیتی متعادل قرار میگیرد. با این تعریف، اگر نقطه تعادل منطبق با نقطه میانی راکت (از نظر طولی) باشد، راکت تعادلی و چنانچه نقطه تعادل در نیمه بالایی باشد، راکت سر سنگین و در صورتی که در نیمه پایینی باشد، راکت سر سبک خواهد بود.
نکته: در صورتیکه بالانس با واحدهای سانتیمتر و یا میلیمتر قید شود مبنای محاسبه از انتهای دسته راکت بوده و اگر از واحد پوینت استفاده شود، نقطه میانی راکت (از نظر طولی) مبنای محاسبه خواهد بود. در ادامه نحوه خوانش و محاسبه بالانس راکت را برای هر سه دسته توضیح میدهیم.
راکت تعادلی (Even Balanced Racquets)
همانطور که میدانید طول استاندارد راکت تنیس ۲۷ اینچ است. حال اگر نقطهی تعادل یک راکت دقیقا در وسط طول آن قرار داشته باشد (یعنی در فاصلهی ۱۳.۵ اینچی از سر و یا دسته)، بالانس آن «تعادلی» خواهد بود که به صورت Balance: 343mm و یا Balance: 0 pts EB نشان داده میشود. (pts=پوینت=1/8 اینچ)
راکت سر سنگین (Head Heavy Racquets)
در راکت سرسنگین انباشت جرم در نیمه بالایی آن بیشتر است که این به معنای نزدیکتر شدن نقطه بالانس به سر راکت میباشد. سرسنگین بودن راکت با استفاده از علامت اختصاری HH (حروف اول Head Heavy) نشان داده میشود. حال اگر راکتی به فرض دارای بالانس ۸ pts HH باشد، در این راکت بالانس به اندازه ۸ پوینت (معادل ۸×(۱/۸)= یک اینچ) از وسط طول آن به سمت سر راکت جابهجا شده است. به عبارت دیگر، این راکت در فاصله ۱۴.۵ اینچی از انتهای دسته راکت در حالت تعادل قرار میگیرد و بالانس آن به صورت Balance: 368mm و یا Balance: 8 pts HH درج میشود. (یادآوری: در صورتی که بالانس با واحد پوینت درج شود، وسط طول راکت مبنای محاسبه خواهد بود)
جرم بیشتر در ناحیه سر راکت برابر است با قدرت بیشتر. بنابراین راکتهای سر سنگین قدرت بیشتری تولید میکنند و همانطور که در مطالب پیشین شرح آن رفت، افزایش قدرت معمولا با کاهش کنترل همراه خواهد بود. افراد مبتدی و بازیکنانی که از جثه کوچکی برخوردار هستند و توانایی تولید نیروی کافی برای زدن ضربات را ندارند، معمولا از راکتهای سرسنگین استفاده میکنند. باید توجه داشت که استفاده مداوم از راکتهای سرسنگین میتواند منجر به برور عارضه سندرم آرنج تنیسبازان و یا سایر مصدومیتهای مزمن در ناحیه آرنج و دست شود. به همین دلیل تنیسبازان حرفهای کمتر از این راکتها استفاده میکنند.
راکت سر سبک (Head Light Racquets)
در راکت سر سبک انباشت جرم در نیمه پایینی آن (گلوگاه و دسته) بیشتر است که این به معنای نزدیکتر شدن نقطهی تعادل به دسته راکت میباشد. سر سبک بودن راکت را با علامت اختصاری HL (حروف اول Head Light) مشخص میکنند. حال اگر راکتی فرضا دارای بالانس ۴ PTS HL باشد، در این راکت نقطهی تعادل به اندازه ۴ پوینت (معادل ۴×(۱/۸)= ۱/۲ اینچ) از نقطه میانی راکت فاصله دارد که این جابهجایی در جهت دسته راکت صورت گرفته است. به عبارت دیگر، این راکت در فاصله ۱۳ اینچی از انتهای دستهی راکت در وضعیت متعادل قرار میگیرد و بالانس آن به صورت Balance: 330mm و یا Balance: 4 pts HL درج میشود.
راکتهای سر سبک به نسبت راکتهای سر سنگین قدرت کمتری تولید میکنند. اما در عوض کنترل بیشتری دارند و قدرت مانور بالاتری را در اختیار بازیکن قرار میدهند و همچنین در جذب شوک ناشی از ضربات بهتر عمل میکنند. بازیکنان حرفهای که توانایی تولید نیروی کافی برای اجرای ضربات مختلف را دارند، معمولا از راکتهای سر سبک بهره میبرند تا کنترل مناسبی نیز بر روی ضربات خود داشته باشند.